Chansonportret: dit is Charles Aznavour

Le grand Charles… Deze bijnaam klinkt wat ironisch want grand is Charles nou niet bepaald door zijn fysiek. Door zijn zijn rijkgevulde carrière echter wél, waardoor hij tot ver over de Franse landsgrenzen ‘le dernier monstre sacré de la chanson’ wordt genoemd. Deze illustere titel zegt genoeg. Vandaag tikt hij de 93 aan. Optreden? Dat doet hij nog steeds het allerliefst, soms dagen achter elkaar. Maak kennis met de onvermoeibare Charles Aznavour.

Een gastbijdrage van Benoît Delaere

Qui?
Chahnour Varenagh Aznavourian, volgde als op 9-jarige leeftijd zang- en toneellessen. Met het podium was hij toen al dikke vrienden.

Quand?
Geboren in 1924 in Parijs.

Quoi?
Aznavour is naast zanger ook schrijver van chansons. Met zijn inmiddels 93 jaar is hij één van de langst optredende artiesten ter wereld. Noem deze tijdgenoot van Piaf, Bécaud en Brel dus gerust een levende legende.

Persoonlijke weetjes

– Oorspronkelijk wilde de kleine Charles net als z’n moeder het theater in, maar armoede in het gezin dwingt hem om te gaan optreden als zanger/pianist in de talrijke kleine bars en clubs van Pigalle en Montparnasse. Z’n looks heeft hij alvast niet mee: een grote, kromme neus, klein gestalte en zware wenkbrauwen zorgen er niet meteen voor dat de vrouwen zich als bosjes voor zijn voeten zou werpen;
– Zijn eerste echte succesjes boekt hij met kompaan Pierre Roche. Samen met Roche schrijft hij in 1947 het lied J’ai bu die de Deen Georges Ulmer aan een Grand Prix du Disque helpt;
– De grote doorbraak voor Charles blijft uit. Zelfs de ontmoeting met Edith Piaf zorgt niet meteen voor de figuurlijke duw in de rug. In eerste instantie is hij niet meer dan een loopjongen voor haar, een manusje van alles. Maar doorbijter Charles pikt veel op van Edith en leert hoe hij een liedje moet brengen: doorleeft maar zonder al te veel gegesticuleer.
– Naast Edith leert hij ook Gilbert Bécaud kennen. Er ontstaat een vriendschapsband die resulteert in liedjes als Viens, La ville en Rentre chez toi et pleure. De doorbraak voor Bécaud volgt snel, maar voor Charles loopt het publiek alsnog niet echt warm. Ze houden wel van z’n teksten maar niet van z’n ‘gebroken’ stem. Z’n gestalte en uiterlijk zijn een bron van spot en regelrechte haatcampagnes van de pers.
– Een eerste doorbraak komt er in 1956 met Sur ma vie. De typische Aznavourstijl die de wereld zal veroveren is geboren.
In 1956 ontmoet hij ook George Garvarentz (zijn toekomstige schoonbroer) met wie hij talloze liedjes zal schrijven. Vanaf dat moment gaat het heel snel. Hij sluit een deal met platenlabel Barclay en de hits stapelen zich op. La mamma, Il faut savoir, Les deux guitares. Het harde werken wordt eindelijk beloond.
– Aznavour reageert gretig wanneer hem een filmrol wordt aangeboden. In totaal speelt hij in meer dan zestig films waarvan we onthouden, waar Candy van Christian Marquand, Le tambour van David Bennent en Les fantômes du Chapelier van Claude Chabrol slechts enkele voorbeelden zijn.
– In 1965 staat hij 12 weken in de Olympia en laat hij de wereld een ware klassieker na: La Bohème, een liedje uit zijn zelfgeschreven musical Monsieur Carnaval. Zijn liedjes worden ondertussen gecoverd door Sinatra, Bing Crosby en Cher. Ook Charles zelf blijkt erg succesvol in het buitenland. She en The old fashioned way sijpelen de landsgrenzen over.
– Vaderland Armenië blijft nooit ver weg. Als er in 1988 een grote aardbeving plaatsvindt, organiseert hij onmiddellijk een groot benefietconcert en neemt samen met heel wat andere Franse artiesten het lied Pour toi Arménie op.
– Aznavour huwt driemaal en krijgt zes kinderen. Geluk is niet vanzelfsprekend in het gezin Aznavour. Zijn zoon Patrick pleegt op 25-jarige leeftijd zelfmoord. Vandaag de dag verdeelt Aznavour zijn tijd tussen zijn vakantieverblijf dichtbij  Saint-Rémy-de-Provence en zijn recent gebouwde villa in het Zwitsers dorpje Saint-Sulpice. Door problemen met de fiscus werd hij overigens in de jaren zeventig officieel een Zwitsers staatsburger.
– Ondanks zijn 93 jaar blijft Charles optreden en opnemen. Zo bracht hij in 2015 het album Encores uit en stond hij in december 2016 nog in de Antwerpse Lotto Arena waar zijn optreden door pers en publiek werd bejubeld.
– Charles Aznavour schreef in zijn zeventigjarige carrière 800 liedjes, speelde mee in 24 films en verkocht wereldwijd zo’n 180 miljoen platen.

Vijf klassiekers

1. La Bohème

Een tekst van Jacques Plante die door Charles op muziek werd gezet. Oorspronkelijk zou La Bohème gezongen worden door Georges Guétary, in de operette Monsieur Carnaval. Aznavour nam het lied echter zelf op voor de opvoering van de operette. Hieruit volgde een ruzie tussen beide zangers en tussen hun platenfirma’s, hetgeen later in der minne werd geregeld.
Aznavour scoorde er wel mooi een internationale hit mee. Het lied bereikte de nummer 1 in de Franse hitparade en de top 10 in de hitlijsten van onder meer Argentinië en Brazilië.

2. Hier encore
Deze hit werd in 1964 uitgebracht en vertelt het verhaal van een man op leeftijd die terugkijkt op z’n leven en zich realiseert dat hij heel wat tijd heeft verspeelt met vluchtige liefdes, dwaze dromen enz. Het lied werd in z’n engelstalige versie “Yesterday when I was young” veel gecovered door onder meer Shirley Bassey en Bing Crosby.

3. Emmenez-moi

Dit lied uit 1967 (tekst: Aznavour, muziek: Garvarentz) vormt de laatste jaren steevast het laatste nummer van zijn ‘Tour de chant’. Het neemt de toeschouwer al dansend en zwierend mee op een schip naar verre zonnige oorden want il me semble que la misère serait moins pénible au soleil.

https://www.youtube.com/watch?v=NqouQ1o1mUo

4. Non, je n’ai rien oublié

Volgens velen één van Aznavours mooiste liedjes. Samen met (alweer) schoonbroer Garvarentz weet Charles in 1971 het publiek te raken met een nostalgische tekst over een man die terugkijkt naar een lang vervlogen liefde. Nostalgie, de tijd, vervlogen geschiedenis: het zijn Charles’ favoriete onderwerpen. Dit heeft echter niks met z’n leeftijd te maken; de zanger schreef dergelijke teksten al op erg jonge leeftijd.

https://www.youtube.com/watch?v=gC_uObhPd-g

5. Je m’voyais déjà

In 1961 maakt Aznavour dit lied over een jonge, beginnende zanger. Charles verklaart dat het niet autobiografisch is, maar dat hij werd geïnspireerd door een jonge Belgische zanger die hij had ontmoet in een Brusselse bar. Het nummer wordt een succes en bezorgt Aznavour ook de echte doorbraak in Frankrijk.

https://www.youtube.com/watch?v=ycaYTG7xtSI

De 5 must-hear tips van Benoît

1. Les plaisirs démodés
In de oorspronkelijke versie uit 1971 begint dit nummer erg up-tempo om dan even later over te gaan in een slow-fox.  Aznavour vertaalde het naar het Engels (The Old Fashioned Way) en liet het up-tempo gedeelte weg. Het werd een bescheiden meevaller in de Engelse hitparade, maar blijft toch vooral de moeite waard om live te zien. Zelfs nu nog waagt Charles zich aan enkele danspasjes.

2. She
Een klassieker die bij jongere generaties wellicht bekend is door de versie van Elvis Costello (ingezongen in 1999 voor de film Notting Hill), maar oorspronkelijk dus door Aznavour en Herbert Kretzmer in 1974 werd geschreven voor de tv-serie Seven Faces of a Woman. Ik vind het nog altijd één van de mooiste liefdesliedjes die hij heeft gemaakt.

3. Mon ami, mon Judas
Dit lied uit 1980 gaat over alle zogenaamde vrienden die je tegen het lijf kan lopen als je rijk en beroemd bent. Vrienden die van je profiteren en roddelen en je een mes in de rug steken. Ongetwijfeld heeft Aznavour bij het zingen van dit lied wel een aantal mensen in gedachten gehad.

4. La Mamma
Origineel werd La Mamma eerst uitgebracht door Les compagnons de la chanson in 1963. Dit chanson (geschreven door Robert Gall en Aznavour) werd een internationaal succes voor Aznavour in de vroege lente van 1964. Bij het horen van dit lied waan je je direct aan het doodsbed van de Italiaanse mamma die met weemoed, liefde en melancholie wordt omgeven.

5. Avec un brin de nostalgie
Avec un brin de nostalgie is afkomstig van Aznavours meest recente album uit 2015. We horen een breekbare en fragiele Aznavour die in een ultiem nostalgisch lied mijmert over alles wat is geweest. Een muzikaal testament? Volgens Aznavour nog lang niet, want hij broedt al op een nieuw album…

Met zijn oneindige catalogus aan liedjes, kunnen wij ons goed voorstellen dat er een hoop Aznavour-favorieten missen. Wat is jouw lievelingslied van deze onbetwiste chansonveteraan?

Comments

comments