Het verhaal achter: L’aigle noir
Ze was een van Frankrijk’s meest geliefde zangeressen, maar Barbara, geboren als Monique Andrée Serf in 1930, had het gedurende haar leven niet makkelijk. Zo sprak ze al niet graag over de tijd waarin ze als jong Joods meisje in de oorlog moest onderduiken. Later bleek uit haar postume memoires dat haar nóg meer ellende was overkomen dat het daglicht niet kon verdragen. En zo kreeg een aantal van haar nummers, waaronder voornamelijk L’aigle noir, een erg trieste en lugubere betekenis…
Naar verluidt zou L’aigle noir niet eens onderdeel worden van het gelijknamige album uit 1970. De zangeres in de afrondende fase van haar plaat nog naarstig op zoek naar een titel. Ze vindt een tekst die ze jaren eerder schreef en schrijft L’aigle noir, geïnspireerd door een sonate van Beethoven, vlug af. Het nummer waarin ze bezingt hoe ze aan de rand van een meer uit haar slaap wordt gewekt door een donkere vogel, wordt een regelrechte hit. Het chanson, bol van de schitterende metaforen die op verschillende manieren kunnen worden uitgelegd, levert veel vragen op. Gaat het simpelweg over een mooie droom? Een liefde? Of is het een ode aan de natuur? Op de vraag wat het chanson nu precies betekent, reageert Barbara kortaf: ‘Dat gaat niemand behalve mij iets aan. Het is niet de tekst die belangrijk is.’ Niemand kan er de vinger op leggen, maar L’aigle noir heeft absoluut iets bijzonders.
Het is pas jaren later, kort na Barbara’s dood, wanneer het chanson plotseling een heel andere betekenis krijgt. Uit haar onvoltooide, postume biografie ‘Il était un piano noir… Mémoires interrompus’, blijkt dat haar tragische verleden nóg meer geheimen bevatte. Wanneer ze uitlegt hoe haar vader haar jarenlang seksueel misbruikte, beginnen bij de vele Barbara-fans de alarmbellen te rinkelen. L’aigle noir wordt weer uit de kast gehaald, de tekst wordt erbij gepakt en het gruwelijke vermoeden lijkt bevestigd. Luister maar eens naar de verscholen dreiging in het nummer, haar schijnbare moeite met het uitspreken van ‘l’aigle noir’ en hoe verwarrend het arrangement met de beats werkelijk is. Verschillende frasen doen je, met haar bekentenis in het achterhoofd, de rillingen over de rug lopen…
‘De son bec, il a touché ma joue. Dans ma main, il a glissé son cou. C’est alors que je l’ai reconnu: Surgissant du passé. Il m’était revenu.’
https://www.youtube.com/watch?v=fd-2w4TgIQE
Mijn favoriete nummer. Ook het nummer dat nooit zoveel verkracht (hoe ’toepasselijk’) is als cover dan andere nummers. Velen zingen het alsof het een liefdesliedje in de lente is, terwijl de sonoriteit en sinisterheid van sommige teksten, zonder de werkelijke achtergrond te kennen, al aangeeft dat er iets duisters is.