Philippe Elan over zijn moedertaal, de liefde voor Françoise Hardy en ‘Sax met Elan’
‘Sorry dat ik pas zo laat opnam, ik zat helemaal verzonken in Wimbledon –een totaal onbelangrijke wedstrijd overigens- en vergat de tijd helemaal,’ verontschuldigt de in Nederland woonachtige chansonnier zich. Hoe kunnen we het de uiterst charmante chansonnier, Frans accent incluis, kwalijk nemen? Philippe Elan komt vanaf het eerste gewisselde woord over als een sympathieke levensgenieter met een groot hart voor het chanson.
Foto’s: Elisabeth Melchior
Philippe heeft zich in de bijna drie decennia dat hij in Nederland woont, gemanifesteerd als de ambassadeur van het Franse chanson. Hij werkte met Cor Bakker, zong met Liesbeth List en stak begin jaren negentig een Edison in zijn zak. Dit najaar komt hij met een nieuw album en gaat hij de theaters in met de muziekshow ‘Vive La France’.
‘Ik ben 100% Frans. Ik ben in de zestiger jaren opgegroeid in Gascogne, Zuid-West Frankrijk, waar ik tot mijn vijfentwintigste gewoond en gestudeerd heb. Toen verhuisde in naar Nederland. Waarom? Ik werd verliefd. Voor ik het wist, woonde, werkte en zong ik hier. Het leven wilde blijkbaar dat ik Amsterdam zou blijven, want ik ben er nog steeds, haha.’
Vond je het niet lastig om te wennen aan een nieuw land, een nieuwe taal en een totaal nieuwe omgeving?
‘Lastig? Als je jong en verliefd bent, vind je niets lastig. Het was juist één groot avontuur om een nieuwe taal te leren en mij aan te moeten passen aan een andere manier van denken. Afstand was geen obstakel: ik reisde onvermoeibaar heen en weer tussen Frankrijk en Nederland, met Parijs als tussenstop.’
Hoe heb je jouw muziekcarrière mee weten te nemen naar Nederland?
‘Ik werkte als onderwijzer en gaf daarnaast ook al concerten. Eenmaal in Nederland deed ik mee met een fushionprogramma van het Gemini Ensemble, die klassieke muziek en Franse chansons met elkaar verenigden. Samen met Gemini maakte ik vervolgens een cd. De Edison die ik daarmee won, opende deuren. Ik mocht allerlei soorten programma’s maken, begeleid door een piano, een gitaar, twee piano’s, een heel symfonieorkest … Ik liet het chanson nooit los, maar ik probeerde het wel steeds anders te benaderen. De veelzijdigheid ontdekken, het belichten van de verschillende invalshoeken van het lied: dat is wat mij boeit.’
Toen ging je de theaters in met ‘C’est La Vie’…
‘Ik werd begeleid door Cor Bakker en Louis van Dijk. Dat was geweldig. Ik had Charles Trenet aan het eind van zijn carrière op zien treden met twee pianisten. Dat vond ik zo’n mooi idee, dat leek mij ook wel wat. Met Cor had ik al eens een cd gemaakt en hij kende Louis van Dijk persoonlijk. We zaten daardoor al gauw rond de tafel. Het bleef natuurlijk afwachten of er animo voor zou zijn. Je kunt nog de leukste plannen hebben, maar je moet natuurlijk wel geboekt worden. Gelukkig gebeurde dat. We hebben de tour zelfs moeten verlengen!’
Foto: Claudia Otten
Hoe ben je eigenlijk ooit in contact gekomen met Cor Bakker?
‘Dat is al heel lang geleden, in de jaren negentig, zelfs voordat hij begon met Paul de Leeuw, geloof ik. Hij was vaste pianist bij een radioprogramma toen ik ‘Avec le temps’ zong. Het klikte heel goed tussen ons en ik wilde hem dolgraag als producer van mijn volgende cd. En zo geschiedde.’
En dan komt deze herfst uw nieuwe cd uit. Wat betekent dat voor u?
‘Heel veel, het is een heel bijzonder album geworden. Ik heb saxofoon gestudeerd en altijd een haat-liefde verhouding met het instrument gehad. Zoals u weet kunt u niet zingen en saxofoon spelen tegelijkertijd. Dat is lastig. En ik wilde toch echt het liefste zanger zijn. Toen het Amstel Quartet, dat bestaat uit vier saxofonisten, bij een optreden van mij kwam kijken en mij aanbood om iets samen te doen, was mijn eerste reactie dan ook “O nee, niet met saxofoon.” Toch is het idee in mijn hoofd en hart een eigen leven gaan leiden. Voor ik het wist, waren we bezig met het maken van arrangementen. Het resultaat is “Sax met Elan’, haha.’
Wat kunnen we horen op ‘Sax avec Elan’?
‘Het is echt een coveralbum. Ik zing onder andere Charles Aznavour, Jacques Dutronc, Julien Clerc, Barbara, een paar keer Brel…’
Dus nu even geen Nederlands, Engels, Spaans en Italiaans meer?
‘Het allerliefst zing ik toch in mijn moedertaal. Je kunt je op emotioneel vlak niet beter uitdrukken dan in de taal waarmee je bent groot gebracht. Het komt uit je hart, het zit in je bloed, je ademt het. Natuurlijk zing ik ook graag in het Nederlands, maar men hoort meteen dat het niet mijn eerste taal is. Nederlands is mijn tweede natuur. In mijn eerste natuur ben ik het krachtigst.’
Merkt u dat u anders naar muziek kijkt, naarmate u ouder wordt?
‘Absoluut. Mijn muziekvoorkeur groeit met mij mee. Zo luisterde ik vroeger altijd naar Radio 2; nu staat Radio 4 op. Ik luister meer naar instrumentale, klassieke muziek. Met het ouder worden ga ik meer verlangen naar sereniteit, denk ik. Het is een natuurlijk proces. De huidige popmuziek, daar houdt ik me niet zo mee bezig.’
Helemaal niet?
‘Nou, in juli zoek ik mijn neefjes van dertien en vijftien weer op en die laten mij wel eens wat horen. En ik kijk graag naar het programma Acoustique op TV 5, waar hedendaagse Franse artiesten andermans liedjes coveren. Daar ontdek ik leuke dingen, van rock tot jazz. Alle genres komen aan bod. Als iets echter te elektronisch is of te weinig melodie bevat, haak ik af. Ik houd bijvoorbeeld niet zo van rap, hoewel dat nu wel heel populair is bij de jongere generaties.’
Wat zijn dan uw favorieten?
‘Julien Clerc en Francis Cabrel brengen mij terug naar de jaren zestig en zeventig. Ook houd ik erg van Barbara, Isabelle Aubret, Juliette Gréco, Jacques Brel en Charles Aznavour. Maar ik heb ook periodes dat ik naar één artiest luister. 
Gisteren was dat nog Marie Laforêt. Ik kan ook zomaar twee of drie cd’s van Françoise Hardy achter elkaar luisteren. Zij is van grote invloed geweest op mij: het is ongelofelijk hoe zij haar stem gebruikt, met tekst omgaat en haar muziek arrangeert en produceert. Het is prachtig Frans, wat zij zingt. Nee, Françoise mag ik niet vergeten. Zij is een grote muzikale liefde van mij. Op mijn nieuwe cd staat ook een bewerking van haar, in mijn ogen, mannelijke Engelse tegenhanger: Nick Drake. Zijn nummer “Way to blue” heb ik bewerkt naar het Frans: “Le Bleu”.’
En nieuwe cd en tegelijkertijd ook weer de theaters in…
‘Maar liefst vijftig voorstellingen, ik word al nerveus als ik eraan denk! Gelukkig word ik bijgestaan door twee andere geweldige vocalisten. Ik sta al 25 jaar alleen op het podium, dus ook dit is weer een nieuwe uitdaging. “Vive la France” is een Nederlands muziektheaterconcert waar ik voor gevraagd werd. Het wordt een reis door Frankrijk en de afgelopen decennia. Allerlei chansongenres komen aan bod: pop, jazz, literair, rap. Ja, inderdaad… ook rap! Zelfs daar kijk ik heel erg naar uit.’
Ga voor meer informatie naar www.philippe-elan.com.