Chansonportret: wie was Dalida?

Het is een grijze regenachtige dag in Parijs wanneer ik tussen de graven van het Cimetière de Montmartre slenter. Ik ben op zoek naar het graf van Dalida. Lang hoef ik niet te zoeken, want het witmarmeren beeld valt op tussen de mistroostige en verzakte graven. Het beeld straalt, net zoals Dalida zelf, inmiddels jaren geleden. Bij het graf liggen nog steeds heel wat bloemen voor Miss Egypte, die zichzelf eind jaren tachtig van het leven beroofde, maar nog altijd niet vergeten is.

Door Marlien Buyens

Qui? Oorspronkelijk was de artiestennaam van Iolanda Christina Gigliotti, Dalila. Deze naam deed echter te fel denken aan Samson en Dalila. Als snel veranderde ze haar naam dan ook in Dalida.

Quand? Dalida zag het levenslicht als dochter van een Italiaanse familie in 1933 in Caïro. Ze pleegde zelfmoord in 1987 in Parijs.

Quoi? Ze was actrice en zangeres. Ze speelde mee in een heel aantal films en zette tientallen albums op haar naam. Ze is samen met Edith Piaf de meest geroemde vrouwelijke Franse artieste allertijden.

Persoonlijke weetjes :
– Dalida groeide op in een muzikaal nest. Haar vader, eerste violist in de opera van Caïro, nam haar vaak mee naar de repetities. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd vader Gigliotti uit het gezin weggerukt en naar een kamp voor Italiaanse immigranten gebracht. De jonge Iolanda mocht hem slechts één keer om de twee maanden bezoeken. In 1944 keerde hij totaal verzwakt en psychisch geraakt terug naar huis en stierf kort daarop. Een zware klap voor het gezin.
– Tijdens haar jeugd werd Dalida getroffen door een ooginfectie. Veertig dagen lang droeg ze op doktersvoorschrift een speciaal verband om haar ogen. De infectie bezorgde haar zware hoofdpijnen en strabisme. In de jaren tachtig zou deze aandoening haar nog eens parten spelen.
-In 1954 werd Dalida gekroond tot Miss Egypte. Dankzij deze titel kon ze meespelen in een aantal middelmaatfilms. Op eenentwintigjarige leeftijd trok ze naar Parijs om haar filmcarrière uit te kunnen bouwen. De Fransen waren echter meer geïnteresseerd in haar zangtalent dan in haar acteerprestaties. Als snel trad ze op in diverse cabarets met een Latijns-Amerikaans repertoire.
– Dalida werd een veelzijdige artieste die zich op heel wat verschillende muziekstijlen stortte. Zo ruilde ze de exotische liedjes op een bepaald moment in voor chansons met meer inhoud zoals bijvoorbeeld : Avec le temps van Leo Ferré. Dalida was ook bij de eersten om de Franse discomuziek op de kaart te zetten. Ze kende zelfs een periode waarin ze de raï in haar liedjes verweefde.
– Ondanks haar prachtcarrière, had Dalida geen gelukkig leven. Zelfmoorden zijn onlosmakelijk met haar verbonden. Maar liefst vier mannen die voor haar een belangrijke rol speelden, lieten zo het leven. Grote liefde Luigi Franco pleegde zelfmoord na zijn mislukte deelname aan het Festival van San Remo. Lucien Morisse schoot zichzelf een kogel door het hoofd in het appartement waar hij ooit met Dalida woonde. En ook boezemvriend Mike Brant en ex Richard Chanfray brachten zichzelf om het leven. Dalida zelf ondernam een zelfmoordpoging in 1967 en stierf uiteindelijk in 1987.
– Kort na de zelfmoord van Luigi Franco raakte Dalida zwanger van de achttienjarige student Lucio. Hij forceerde haar tot een abortus in een clandestiene praktijk. De ingreep maakte haar onvruchtbaar.
– Tijdens het laatste jaar van haar leven, zonk Dalida weg in een zware depressie. Ze probeerde nog afleiding te zoeken in het acteren en zingen, maar zonder veel resultaat. Op 3 mei 1987 pleegde ze zelfmoord in haar woonst in de Rue Orchampt in Montmartre. Ze stuurde nog één bericht de wereld in : La vie m’est insupportable. Pardonnez-moi. (Het leven is ondraaglijk voor mij. Excuseer me.)

Vijf klassiekers :
– Wie kent er dit nummertje niet? Dalida en Alain Delon kruipen beiden in een telefooncel, waarop Delon een zeemzoet liefdesbetoog begint af te steken. Dalida vindt deze Paroles Paroles (1973) maar niets. De woorden planten zich op haar lippen, maar bereiken nooit haar hart.
– Gigi l’Amoroso (1974) vertelt het verhaal van een Napolitaanse casanova die alle vrouwenharten steelt met zijn vrolijke muziek. Hij weet zelfs het hoofd van Dalida op hol te brengen. Een heerlijk liefdesverhaal dat de tand des tijds heeft doorstaan.
– Oorspronkelijk was Il venait d’avoir 18 ans (1974) niet bedoeld voor Dalida. Het lied werd ingezet als laatste redmiddel omdat Dalida weigerde andere nummers te zingen. De tekst die gaat over de relatie tussen een oudere dame en een jonge knaap, deed Dalida denken aan haar eigen relatie met de achttienjarige student van wie ze ook zwanger raakte.
– Pour ne pas vivre seul (1972) gaat over eenzaamheid en over wat wij kunnen doen om deze eenzaamheid te vermijden. In dit lied verwijst Dalida openlijk naar homoseksualiteit. De holebigemeenschap juichte dit toe en beschouwde Dalida later zelfs als een waar cultfiguur.
– In Mourir sur scène (1983) spreekt Dalida haar wens uit om te sterven op de scène. Enkele jaren later koos ze echter zelf voor een veel minder heroïsche dood. Ze sterft helemaal alleen na het nemen van een overdosis pillen.

Jullie must-hear tips :
– Come Prima (1958) is één van de nummertjes uit de beginjaren van Dalida. Het is de vertaling van een Italiaans lied van Mario Panzeri met muziek van Vincenzo Di Paola en Sandro Taccani.
– In 1967 nam Luigi Franco samen met Dalida deel aan het liedjesfestival van San Remo met Ciao, amore ciao. Hij kon echter niet verkroppen dat hij de wedstrijd niet won en pleegde zelfmoord. Enkele jaren later bracht Dalida het nummer opnieuw als eerbetoon aan Luigi.
– Dalida liet zien dat ze wel meer in haar mars had dan enkel populaire exotische muziek te brengen. Ze stortte zich dan ook op een bepaald moment op het ‘betere chanson’. Naast liedjes van Léo Ferré, coverde ze onder andere ook Je suis malade (1973) van Serge Lama.
– Amoureuse de la vie (1976) was Dalida helemaal niet. De ene na de andere tegenslag tekende haar leven. Toch brengt ze in dit liedje een ode aan het leven.
– Salma ya Salama (1977) is een Egyptisch lied dat gaat over heimwee naar het moederland. Dalida zong het in het Frans, maar behield wel de Egyptische invloeden, waarmee ze ook haar afkomst wilde benadrukken.

Dalida in video’s :
-In dit aangrijpende fragment, zien we Dalida terugkeren naar haar thuishaven. Ze blikt terug op haar kinderjaren. Een emotioneel weerzien met haar verleden.

-Op het einde van haar leven speelt Dalida nog mee in de film : Le sixième jour, een Egyptisch drama. Ze speelt er de rol van toegewijde moeder tijdens een vreselijke periode waarin een cholera-epidemie haar kleine Hassan ook van het leven wil beroven.

Comments

comments