Vijf liedjes waarvan je niet wist dat het eigenlijk gecoverde chansons zijn
Niet Jeff Buckley, maar Leonard Cohen componeerde ‘Hallelujah’ en ‘Respect’ werd geschreven door Otis Redding, voordat Aretha Franklin ermee aan de haal ging. ‘Cocaine’ is niet van Eric Clapton, maar van J.J. Cale, zoals ‘Hurt’ niet van Johnny Cash, maar van Nine Inch Nails is. En zo bestaan er waarschijnlijk wel honderden covers die net een tikkie bekender zijn dan het origineel. Zo ook in de Franse muziek.
Vijf liedjes waarvan je niet wist dat het van oorsprong Franse chansons zijn.
Wat had Frank Sinatra, dat David Bowie niet had en wat heeft Herman Brood daarmee te maken? Wat is het verschil tussen het Brabantse Deurne en Antraigues in de Ardèche? En waarom is één bepaald overwinningslied tijdens de WK een regelrechte ode aan ene Maureen die naakt in een meer sprong? Lees het hieronder.
5. Autumn leaves
De cover
Tegen de tijd dat de herfst zijn intrede doet, is er altijd dat moment waarop je weemoedig terugkijkt op de mooie zomermaanden. De dagen zijn weer kort, we verliezen de zonnige blos op onze wangen en vakantieliefdes zijn weer honderden, soms duizenden kilometers van ons verwijderd. Op dat moment luisteren we naar ‘Autumn Leaves’: “Since you went away the days grow long, and soon I’ll hear old winter’s song”. Toen het nummer zes decennia geleden een zeer gewaardeerde jazzstandard werd, kon je het als zelfrespecterend muzikant niet maken deze niet in je repertoire te hebben: onder andere Miles Davis, Nat King Cole, Barbra Streisand, Frank Sinatra, Chet Baker en zelfs Eric Clapton waagden zich eraan. Geen enkele versie creëert echter zo’n berg kippenvel als de melancholische, loepzuivere uitvoering van Eva Cassidy.
Het origineel
Toch is Autumn Leaves eigenlijk hartstikke Frans. ‘Les feuilles mortes’ wordt in 1945 geschreven door dichter- en scenarioschrijver Jacques Prévert en gebruikt in de film ‘Les portes de la nuit’. De regisseur wil aanvankelijk dat het gezongen wordt door Marlene Dietrich, maar die bedankt vriendelijk. De eer valt daarom ten deel aan acteur en zanger Yves Montand. Niet lang daarna treden grootheden als Edith Piaf en Juliette Gréco in zijn voetsporen en steken de dode bladeren ook de oceaan over.
4. Het dorp
De cover
Het Dorp. Zelfs jongere generaties kunnen het refrein van ‘Het Dorp’ feilloos meezingen, al is het maar in de parodieversie van Ali Osram. En hoewel Wim Sonneveld al sinds ’74 niet meer onder ons is, horen we hem in buurtcafés nog regelmatig zingen over het tuinpad van zijn vader, een juffrouw op de fiets en het bankstel bij Mien. Het pad behoort overigens helemaal niet toe aan Pa Sonneveld: het is Wim’s levenspartner Friso Wiegersma, die de tekst schrijft. Ach, wie ligt er wakker van? Waar het om gaat is dat het dorp, van oorsprong een berg is. In het Frans dan…
Het origineel
Waar Sonneveld in zijn Nederlandstalige versie zingt over de modernisering van het dorp, schrijft Jean Ferrat ‘La Montagne’ oorspronkelijk met de bedoeling de exodus uit de kleine Franse (berg)dorpjes een soundtrack te geven. Sonneveld zingt over het Brabantse Deurne; Ferrat over Antraigues in de Ardèche. Verschil moet er zijn.
3. My way
De cover
‘My Way’ is het op één na meest gecoverde liedje aller tijden. Nina Simone, Elvis Presley, Shirley Bassey, Tom Jones, Robbie Williams, Gipsy Kings én R. Kelly: allemaal valllen ze voor de krachtige tekst en meeslepende melodie. Punkversies komen van The Sex Pistols’ Sid Vicious en The Pogues’ Shane MacGowan; de Franse metalband Mütiilation maakt hem zelfs blackmetal. In Nederland krijgt het nummer een rauw, maar gevoelig rock ’n roll stempel als Herman Brood het opneemt. Het blijkt zijn zwanenzang te zijn en na zijn dood domineert het wekenlang de top van de hitlijsten.
Het origineel
Het is 1967 als de jonge songwriter Jacques Revaux zijn ballade ‘For Me’ probeert te slijten aan een aantal Franse artiesten, onder wie Michel Sardou (later meer over hem). De immens populaire Franse zanger Claude François hapt toe, op voorwaarde dat hij de tekst zelf mag aanpassen. François, in de volksmond ook wel Cloclo genoemd, schrijft vervolgens zijn liefdesverdriet om zangeres France Gall van zich af, wat resulteert in ‘Comme d’habitude’. Zowel David Bowie als Paul Anka merken het nummer op en gaan ermee aan de slag. Bowie’s Engelse versie heet ‘Even A Fool Learns To Love’; die van Anka krijgt de naam ‘My Way’. Cloclo, niet alleen zanger, maar ook mierenneuker van beroep, geeft alleen laatstgenoemde toestemming voor uitgave. Anka hobbelt ermee naar Sinatra en de rest… de rest is geschiedenis.
2. Les lacs du Connemara (oftewel: het meeblèrlied bij elke sportoverwinning)
De cover
Je kent het nummer misschien wel als ‘Vogelvrij’ van Willy Sommers. Of als ‘Wieringerwaard’ van Rob de Nijs. Ook BZN deed een poging. Maar we kennen dit nummer vooral als de titelloze anthem van de overwinning. Het eindeloze lalalalalalaën tijdens de EK en WK. Weet je niet over welk nummer dit gaat? Luister hier en het belletje gaat vanaf de 50e seconde ongetwijfeld rinkelen. Je kunt er in polonaise of solonaise mee door de zaal. Het ultieme ‘ik-weet-ook-niet-hoe-het-heet-en-waar-het-vandaan-komt-maar-meezingen-kan-ik-het-wel’nummer. Het lied waarvan je de naam niet kende. Tot nu.
Het origineel
De populaire Franse zanger Michel Sardou gaat in 1981 volledig buiten zijn boekje. Hij schrijft een nummer van maar liefst zes minuten lang, waarin hij zijn liefde voor de Ierse streek Connemara bezingt. Hij gooit er een paar Ierse namen in (waaronder de katholieke Maureen die naakt in het meer van Connemara springt) en neemt het bombastische chanson op met het Londense Symfonie Orkest. En gelijk heeft Sardou, want zijn vooruitziende blik levert een van de grootste, meest vreugdevolle stampers bij overwinningen op. Dat we allemaal gewoon ‘lalala’ zingen, zal hem vast worst zijn. Hij belegt er dagelijks zijn boterham mee.
1. God, save the Queen
De cover
Och, vaderlandsliefde. Graag zingen wij ons land toe. België heeft de Brabançonne, Nederland het Wilhelmus en Frankrijk La Marseillaise. En Groot-Brittannië? Groot-Brittannië heeft God Save The Queen. Heel wat keren heeft het Britse volk Onze Lieve Vader verzocht een beetje lief te zijn voor de zittende vorstin. The Beatles, Jimi Hendrix, Queen en Madness hadden allemaal het beste met haar voor. The Sex Pistols waren wat minder positief over het koningshuis: ‘God save the Queen, the fascist regime’. De opname werd massaal verbannen en gecensureerd. De populariteit werd er, zoals dat uiteraard gaat, niet minder om. God Save The Queen. Zo Brits als een dubbeldekkerbus, Fish ’n Chips en Hugh Grant. Toch?
Het origineel
Toch niet. Even terug in de tijd: Lodewijk XIV legt in 1686 bijna het loodje. Hij heeft een vervelende zweer op een plek waar de zon niet schijnt en het lijkt erop dat ook het lichtje van de koning weldra zal doven. Maar neen, de steenharde koning overleeft het en daarop schrijft componist Jean-Baptiste Lully ‘Dieu, sauve le Roi’, dankbaar voor het geschiedde wonder. Jaren later duikelt ene Georg Friedrich Haendel de partituren op en verkoopt de herschreven versie aan de koning van Engeland. In het boek ‘Chanson’ vraagt Bart van Loo zich af: ‘Mag het wonderlijk genoemd worden dat de Britten hun koningin zo gepast kunnen toezingen vanwege een nauwkeurig behandelde Franse pijpzweer?’